«Карантин режимін біртіндеп жеңілдету дегеніміз өзіміз үйренген күнделікті тіршілікке қайта оралу емес екенін ұғынғанымыз жөн. Ойын-сауық және сауда орталықтары, кинотеатрлар, ресторандар, саябақтар мен адам көп жиналатын басқа да орындар әзірге жабық болады. Жоғары оқу орындары, колледждер, мектептер қашықтан оқытуды жалғастыра береді.
Ел тұрғындарын бұл шараларға түсіністікпен қарауға шақырамын», – деді ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев

Мы, студенты Dulaty University, обучаемся по программе двудипломного образования по специальности «Мехатроника», дающей возможность получить образование в двух вузах и получить два диплома. И это просто отлично, что именно наш вуз своевременно разработал программу и реализовывает совместно Люблинским политехническим университетом (Польша).

В настоящее время мы шесть студентов Анель Есенова, Дамир Султанов, Константин Киселев, Диана Мархабаева, Альтаир Амалбек, Адель Крахмалева, находимся в Польше, где продолжаем получать образование в Люблинском политехническом университете. Мы благодарим руководство нашего вуза, преподавателей за поддержку, возможность продолжить получать образование вопреки появившимся трудностям.

С началом пандемии изменилось многое, привычный уклад жизни. Изменилась и студенческая жизнь. Занятия переместились в интернет пространство. Профессора вузов делают все возможное, чтобы мы могли продолжаться учиться и при этом не испытывали дискомфорта. Мы в восторге как наш родной вуз отреагировал на вызов времени, смог быстро перестроить учебный процесс. Преподаватели ТарГУ находятся на связи с нами. Нам для учебы предлагаются видео-конференции, вебинары, электронные порталы вуза. Используются электронные средства для поддержки связи с нами.

Мы гордимся, что являемся частью нашего родного университета который заботиться о своих студентах, и тем, что мы всегда вместе!

МЕДИА-СЛУЖБА

Приближается сессия. Это ответственная пора для всех участников учебного процесса. В этот раз свирепствующая пандемия, карантин внесли свою корректировку в проведение экзаменов. Естественно все новое вызывает немало вопросов.

Студенты и преподаватели нашего вуза смогли получить ответы, разъяснения из первых рук. Сегодня состоялся прямой эфир, в ходе которого ректорТарГУ имени М.Х. Дулати, доктор педагогических наук, профессор МахметгалиСарыбеков рассказал об организации и проведении летней сессии. Трансляция шла на двух языках.

На усмотрения вузов было предложено три варианта проведения – сдача экзаменов в дистанционном формате, выставление оценки по дисциплине на основе текущих баллов, перенос сроков сессии на более поздний срок.

- В нашем университете летняя сессия пройдет в дистанционном формате, - сообщил МахметгалиСарыбеков. - Ее будут сдавать 5000 студентов очной формы обучения, 216 магистрантов, 435 студентов вечерней формы обучения и 1015 студентов дистанционного и заочного обучения. Для очников период сессии 11 мая - 6 июня. Письменные экзамены будут проводиться на платформе Googleclassroom, устные - на платформе ZOOM, тесты - в онлайн-формате с помощью платформы сириус нашего университета.Для тех, кто не сможет сдать экзамен по разным причинам есть летний семестр который состоится 15 июня - 25 июля. В данный период пересдача бесплатна. Также не будут лишаться стипендии те, кто сможет в это время успешно ликвидировать задолженность. Студенты факультета дистанционного и заочного обучения будут сдавать сессию в июне.

Среди поступавших вопросов многие касались оплаты учебы в вузе. Те, кто не успел оплатить полностью волнуются, так как сейчас это сделать проблематично.

-Не беспокойтесь. Сроки оплаты для студентов 1-3 курсов будут пока продлены до июня. Это касается и иностранных студентов, - отметил спикер, - а вот студентам выпускных курсов необходимо полностью рассчитаться.

Были вопросы, касающиеся того как будут сдавать студенты, обучающиеся по программе академической мобильности в зарубежных вузах, а также те, кто из-за технических проблем, не сможет сдать сессию дистанционно. Таким студентам, как сообщил МахметгалиСарыбеков, как вариант, можно выставить сумматативно, то есть по сумме накопительных баллов. Если потом, по возвращению они захотят сдать экзамен, то им представиться такая возможность. Те же, кто не сможет участвовать в сдаче по техническим причинам, должны будут заранее написать заявление.

Участники эфира спрашивали также, могут ли иностранные студенты после сдачи сессии, если не окончиться пандемия, остаться в общежитиях.

- У нас сейчас 149 иностранных студентов проживают в общежитиях. Ситуация – на контроле, следят за их состоянием здоровья, оказывают поддержку. Безусловно они смогут остаться, - заверил МахметгалиСарыбеков.

Были также вопросы, касающиеся военной кафедры, по порталу. На все были даны ответы.

Тараз мемлекеттік университетінің ректоры Махметғали Сарыбековтың кезекті тікелей эфирі білімгерлердің аралық және қорытынды аттестациясын карантин жағдайында ұйымдастыру және өткізу мәселеріне арналды.

2019-2020 оқу жылының жазғы емтихандық сессиясына бакалавриаттың күндізгі оқу бөлімінің 5000 студенті, магистратура мен докторантураның 216 білім алушысы, кешкі бөлімнің 435 студенті, қашықтықтан және сырттай оқу факультетінің 1015 білім алушысы қатысуы жоспарланған. Сессия 11-ші мамыр мен 6-шы маусым аралығында өтеді.

Бүгін Тараз мемлекеттік университетінің тіркеу  офисінің  директоры Наталья Чернявская және жастар ісі жөніндегі комитеттің төрағасы Арнат Ұлтанбаев әлеуметтік желіге тікелей эфирге шығып, студенттердің пандемия кезінде жазғы сессияны қалай тапсыру керек екендігін түсіндіріп өтті. 

Эфир барысында тіркеу офисінің директоры Наталья Чернявская емтихандарды тапсыру үшін арнайы нұсқаулықтар мен жаднамалар әзірлегенін айтып, оларды  порталдан жүктеп алуға болатынын жеткізді. Сонымен қатар,  техникалық қиындықтарға байланысты студенттер қашықтан емтихандарды тапсыра алмаған жағдайда, олардың емтиханы оқу пәнінің қорытындысы бойынша бағаланатын болады. Ол үшін студенттер факультет деканынының электронды почтасына өтініш жазуы тиіс.  Факультет деканының почтасынан жауап қабылданда деп кері байланыс орнаған жағдайда ғана емтихан бұрын жиналған ұпайлармен есептеледі.   Деканаттарға өтініштер  екінші мамырға дейн  жіберілуі қажет. Бағалар сессияға дейін белгіленеді. Стипендия алатын студенттердің  қорытынды аттестациядағы бағалары  бойынша сіз өте жақсы  алсаңыз және бұл C + болса, онда сіз стипендия аласыз. Емтихан тапсырғысы келетін, бірақ техникалық себептерге байланысты тапсыра алмайтын студенттерге кейінірек емтихан тапсыруға мүмкіндік беріледі. Студенттер өтініш беріп, содан кейін олар ойларын өзгертіп емтихан тапсыруға шешім қабылдаған жағдайда деканатқа тағы бір өтініш жіберіледі.

Енді емтихан тапсыратындар туралы. Студенттердің порталында емтихан кестесі бар, сол кестені қадағалап студенттер емтихан уақытысынан кешікпеу қажет.  Әр емтиханның уақыты белгіленген және егер сіз емтиханға берілген уақыттарды жіберіп алсаңыз жіберіп алсаңыз, онда сіз емтихан тапсыра алмайсыз.  Кез-келген емтиханды тапсырған кезде веб-камера қажет, сіз терезелерді кішірейте алмайсыз немесе басқа адамды кіргізе алмайсыз, өйткені жүйе бұған бірден жауап береді. Айта кету керек, дене шынықтыру сабағын өткізуге бір апта уақыт берілді, өйткені суретке түсіру және жүктеу қажет. Одан бөлек спорттық тапсырмалар бар. Бұны техникалық жағынан жасау оңай емес.Егер емтихан кезінде бірдеңе дұрыс болмаса, апелляцияға жүгінуге болады, ол қаралады. Егер емтихан тапсырылмаса және шағымдануға негіз болмаса, онда қайта қайта оралу мүмкіндігі беріледі.

МЕДИА-ҚЫЗМЕТ

«О летней экзаменационной сессии в формате ДО» - тема состоявшего эфира, в котором в качестве спикеров выступили директор офис-регистратора, кандидат технических наук Наталья Чернявская и председатель комитета по делам молодежи Арнат Ултанбаев.  Эфир – на двух языках.

В ходе своего выступления Наталья Чернявская отметила, что относительно сессии студентам предоставлен выбор. Студенты, которые по техническим причинам не смогут сдать некоторые или все предметы, должны заранее написать заявление, где важно привести объективную причину. Эти заявления рассмотрят, и если будут одобрены, то зачтут по ранее набранным баллам.  Заявления в деканаты должны быть поданы до второго мая. Оценки постараются выставить до начала сессии. Получение стипендии никак   не отразится: если согласно ранее набранным баллам у вас выходить хорошо – отлично, а это С+, то стипендию будут получать.  Для студентов, желающих сдавать экзамены, но при этом которые не смогут сделать это по техническим причинам, будет предоставлена возможность позже. Может быть, что студенты подали заявление, а потом все же передумали и решили сдавать экзамены. В таком случае опять же подается заявление в деканат.

Теперь о тех, кто будет сдавать экзамены. Важно следить за расписанием, и не опаздывать. Каждый экзамен по времени рассчитан и если пропустить драгоценные минуты, то можно не уложиться. При сдаче любого вида экзамена обязательна веб-камера, нельзя свертывать окна или посадить другого человека, так как сразу система среагирует на это. Стоит отметить, что на сдачу физкультуры дана неделя, так как там несколько заданий, которые нужно будет заснять и загрузить. Это непросто сделать с технической стороны и поэтому такие сроки. Если вдруг во время экзамена что-то пойдет не так, то можно подать апелляцию, которая будет рассмотрена. Если же экзамен не сдали и повода для подачи апелляции нет, то будет дана возможность пересдачи.

МЕДИА-СЛУЖБА

Множество мероприятий организуется в рамках празднования  175-летию великого акына, философа, общественного деятеля Абая Кунанбаева. С началом объявленого ЧП в стране из-за пандемии на помощь в их проведении поспешил Интернет и стал особенно популярен формат онлайн.

Так, в Таразском государственном университете состоялся республиканский онлайн-семинар «Абайды білмек парыз ойлы жасқа», организованный кафедрой «Филология и журналистика» нашего вуза. Среди поставленных целей –  пропаганда наследия Абая, обмен научными знаниями и последними известиями об открытиях, сделанных в области абаеведения. Модератор - заведующая кафедрой «Филология и журналистика», кандидат филологических наук, доцент Кульзинат Карымбаева. Для проведения семинара была выбрана платформа Zoom, через которую и вышли на связь участники.  -

Всех присоединившихся к мероприятию приветствовал ректор ТарГУ им. М.Х. Дулати, доктор педагогических наук, профессор Махметгали Сарыбеков. Он отметил актуальность творчества Абая Кунанбаева и пожелал всем успешного участия в семинаре.

В своем выступлении представитель ТарГУ, доктор филологических наук, профессор Меруерт Копбаева отметила о взаимосвязи между трудами двух великих философов аль-Фараби и Абая Кунанбаева:

-Президент Казахстана Касым-Жомарт Токаев объявил 2020 год годом Абая и аль-Фараби, что совпало с юбилеями этих великих личностей. Мы должны раскрывать миру их труды. Современные исследователи Абая должны сравнить идеи, взгляды и принципы Энштейна, аль-Фараби, Аристотеля, Конфуция и даже  современных представителей бизес-элиты таких как Билл Гейтс, Джек Массон и открыть миру, что о тех идеях, принципах, взглядах которые они придерживаются говорил в свое время и наш Абай. В работе «Формула успеха» показала, что все мысли этих великих людей, будь то поэзия, раздумья. Доводы направлены на формирование счастливой и гармоничной личности. В своем трактате «Жители Добродетельного города»  аль-Фараби делил  города и, соответственно человеческое общество на добродетельные и те, у кого это качество отсутствует. Он утверждал, что по-настоящему счастливыми могут быть только жители Добродетельного города. В «Словах Назидания» Абай  пишет, что все люди заслуживают одинакового хорошего отношения и чтобы быть счастливым надо чтобы разум и душа были в гармонии. Концепция «ума холодных наблюдений и сердца горестных замет» - это философия отдельного человека на фоне судьбы народа. Аль-Фараби отмечает, что  в Добродетельном городе  для счастья нужно еще быть образованным, милосердным. Оба этих великих философа говорили об одном и том же – для полного счастья нужны сердце, разум и гармония. Относительно характера человека и  аль-Фараби, и Абай считали, что для того чтобы стать духовно богатым каждый человек должен в первую очередь работать над собой, критично относиться к себе, менять свой характер в лучшую сторону. Например, аль-Фараби говорил, что образование без воспитание – самый страшный враг человечества. В указанном трактате  аль-Фараби отмечает, что прежде всего у человека должен быть хороший характер и он должен быть не показным, а настоящим. Только в этом только в этом случае можно узнать счастье. Абай в своем 13 слове Назидания пишет, что если бы  он был наделен такой властью, он бы отрезал язык тому, кто говорит, что нельзя исправить характер человека. Сегодня  психологи говорят, что человек посеет, то и пожнет. В свое время это же утверждали аль-Фараби и Абай, которые твердили о том, что к окружающему миру надо относиться с любовью, пониманием, так как человек получает то, что посылает во Вселенную. В двадцатом веке это представили как «силу  притяжения». Выходит, что вечные истины актуальны на все времена.  Считаю, что нам нужно говорить о мировом значении личности Абая. Это все нужно проводить в новых направлениях таких как полимодерн, мультимодерн. Если мы будем придерживатьсяэтих направлений. То мы сможем укрепить в сознании нашей молодежи те взгляды и принципы о которых говорили Абай и аль-Фараби.

Доцент КазНПУ им. Абая Алпысбай Тамаев в своем выступлении подробно объяснил мысль, что «Абай - человек, который служил великой гармонии». В ходе доклада спикер акцентировал внимание на произведение Мухтара Ауэзова «Путь Абая», в котором показаны разные этапы жизненного пути и становления Абая Кунанбаева.  Он отметил, что сегодня жизнь, творчество и творчество поэта еще нуждаются в углубленном изучении. Также считает и абаевед, доцент ТарГПУ Рахат Саламатова. Оба выступающих сходятся во мнении о необходимости создания совместной программы по изучению наследия Абая, объединяющей в стране квалифицированных, образованных преподавателей высшего и среднего образования.

В своем выступлении кандидат филологических наук, доцент Темирбай Мукашев отметил, что пришло время объединить и систематизировать исследования на каждом этапе.

-История изучения Абая восходит к 1889 году.  Многое узнано, но еще многое предстоит сделать. Сегодня мы преподаем исследования трудов  Абая студентам, изучающим филологию и журналистику. Нужно расширить границы.

Активными участниками мероприятия стали студенты нашего вуза. Они читали произведения Абая Кунанбаева.

МЕДИА-ҚЫЗМЕТ

Сұрақ: Мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқыған жас мамандардың жұмыспен өтеу міндеті қандай нормативтік құқықтық актілерде көзделген?

Сұрақ: Мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқыған жас мамандардың жұмыспен өтеу міндеті қандай нормативтік құқықтық актілерде көзделген?

Жауап: «Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 47-бабының 17-тармағына сәйкес мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алған азаматтарға жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарын бітіргеннен кейін кемінде үш жыл жұмысты өтеу міндеті жүктелген, оның ішінде:

- квота шегінде педагогтік, медициналық, ветеринариялық және ауыл шаруашылығы мамандықтары бойынша оқығандар ауылдық жерде орналасқан мемлекеттік білім беру ұйымдарында, мемлекеттік медицина ұйымдарында, мемлекеттік ветеринария ұйымдарында;

- білім беру гранты негізінде педагогтік және медициналық мамандықтар бойынша оқығандар мемлекеттік білім беру ұйымдарында және мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында;

- білім беру гранты негізінде басқа мамандықтар бойынша білім алғандар меншік нысанына қарамастан ұйымдарда (2017 жылдан бастап түскен жас мамандар);

- PhD философия докторлары жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында немесе ғылыми ұйымдарда жұмыспен өтейді.  

Сұрақ: Оқу бітірушілерді жұмысқа бөлу қалай жүргізіледі және онымен кім айналысады?

Жауап:  Жыл сайын педагогикалық және ветеринариялық мамандықтар үшін жас мамандар мен PhD философия докторлары оқу бітіретін ҚР-ның тиісті ЖОО-лары жанынан Дербес бөлу жөніндегі комиссиялар құрылады және медициналық мамандықтар үшін Комиссия денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органда құрылады.

Комиссиялар жас мамандар мен PhD философия докторларын дербес бөлуді жүргізіледі, әрі бұл жұмыс берушінің қолдаухаты негізінде жүзеге асырылады.

PhD философия докторларын дербес бөлу ұсынылған құжаттар бойынша және ЖОО-лар мен ғылыми ұйымдардың кадрларға қажеттілік туралы өтінімдеріне сәйкес уәкілетті органдар ұсынған ақпараттың негізінде жүзеге асырылады.

Бұл тәртіп Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы                     30 наурыздағы № 390 қаулысымен бекітілген Маманды жұмысқа жіберу, өз бетімен жұмысқа орналасу құқығын беру, мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алған азаматтарды жұмысын өтеу жөніндегі міндетінен босату немесе олардың міндетін тоқтату қағидаларында айқындалған.  

         Сұрақ: Ауыл квотасы бойынша оқу бітірген түлектің қаладағы мемлекеттік білім беру ұйымында немесе мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымында жұмысын өтеуіне құқы бар ма?

         Жауап: Жоқ, егер жас маман Заңның 47-бабының 17-тармағына сәйкес педагогикалық және медициналық мамандықтар бойынша ауылдық квота бойынша оқу бітірген болса, ол ауылдық жерде орналасқан мемлекеттік білім беру/денсаулық сақтау ұйымдарында жұмысты өтеуге міндетті.

Сұрақ: Егер оқу бітірушінің тұрғылықты жері бойынша бос жұмыс орны болмаса, не істеу керек?

         Жауап: 2012 жылғы 30 наурыздағы № 390 ҚР ҮҚ-ның 17-1-тармағына сәйкес бос жұмыс орындары болмаған жағдайда, жас маман/философия докторлары (Phd) тұрғылықты жеріндегі халықты жұмыспен қамту орталығында тікелей не "электрондық үкіметтің" веб-порталы немесе «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы арқылы жұмыс іздеп жүрген адам ретінде тіркеуге тұруға және Жұмыспен қамту орталығында тіркеуге тұрғанын растайтын құжатты «Қаржы орталығы» АҚ-дағы жетекші ететін менеджерге ұсынуға тиісті. Айта кетер жайт, оның жұмысты өтеу мерзімінде жұмыссыз ретінде есепте болған уақыты жұмысты өтеу мерзіміне есептеледі.

Сұрақ: Оқу бітіруші жұмыс орнына қашан келуі керек?

Жауап: Ағымдағы жылы оқу бітірген жас мамандар мен PhD философия докторлары 1 қыркүйектен кешікпей жолдама бойынша жұмыс орнына келеді (Дербес бөлу жөніндегі комиссияның шешіміне сәйкес).

         Сұрақ: Жұмыспен өтеу жөніндегі міндеттемелер орындалмаған жағдайда қандай шаралар қабылданады?

Жауап: «Қаржы орталығы» АҚ білім беру саласындағы уәкілетті органның операторы ретінде оқу бітірушілердің жұмыспен өтеу немесе жұмыс өтелмеген жағдайда бюджет қаражатының шығыстарын өтеу жөніндегі өз міндеттерін орындауына мониторинг пен бақылауды қамтамасыз етеді.

Жұмыспен өтеу бойынша бұзушылықтар анықталған жағдайда "Қаржы орталығы" АҚ жас маманмен және PhD философия докторларымен жұмыс жүргізеді: көрсетілген байланыс тетіктері бойынша міндетті түрде жұмыспен өтеу қажеттілігі туралы жазбаша хабарлама дайындау, жас мамандарға қоңырау шалу, оларды әлеуметтік желілер бойынша іздеу. Анықталған бұзушылықтар жойылмаған және/немесе жұмысты өтеуден бас тартылған  жағдайда бюджет қаражатын мемлекетке қайтару, оның ішінде сот тәртібімен қайтару бойынша жұмыс жүргізіледі.

Сұрақ: Кедитті өтеу мерзімін ұзартуға немесе кейінге шегеруге бола ма? Болса, қандай мерзімге дейін?

Жауап: Жас маман мерзімді әскери қызметке қабылданған немесе шақырылған кезде кредит мерзімі қызметті өткеру уақытына кейінге шегеріледі (Жас мамандарды және PhD философия докторларын дербес бөлу жөніндегі комиссияның шешімімен, жазбаша өтініш пен растайтын құжат негізінде қосымша хаттама ресімделеді), бірақ қызметті өткеру уақыты жұмысты өтеу мерзіміне есептелмейді.

Сұрақ: Қандай жағдайларда және оқу бітірушілердің қандай санаттары жұмысты өтеуден босатылады?

Жауап: Жас мамандарды дербес бөлу жөніндегі комиссияның немесе PhD философия докторларын дербес бөлу жөніндегі комиссияның шешімімен (Бөлу жөніндегі комиссия , яғни жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы немесе денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган қосымша хаттама дайындайды, тиісті құжаттармен расталуы тиіс) мынадай санаттар Заңда көзделген жұмысты өтеу жөніндегі міндеттен босатылады:

1) жұбайы (зайыбы) тұратын, жұмыс істейтін немесе қызметін өтеп жатқан елді мекенде бос жұмыс орны болмаған жағдайдағы адамдар;

2) I және II топтағы мүгедектер;

3) одан әрі оқуға магистратураға, резидентураға, докторантураға түскен адамдар (ақылы негізде, мемлекеттік тапсырыста оқу немесе шетелдік білім беру ұйымына түскен кезде);

4) жүкті әйелдер, үш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар, сондай-ақ оны (оларды) жалғыз тәрбиелеп отырған адамдар.

         Сұрақ: Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде педагогикалық және медициналық мамандықтар бойынша оқыған жас маман ЖОО-ны бітіргеннен кейін өз мамандығынан басқа мамандық бойынша мемлекеттік ұйымға (әкімдік, салық комитеті, ХҚКО, банк және т. б.) өз бетінше жұмысқа тұрған  болса, бұл жұмысты өтеу ретінде есепке алына ма?

         Жауап: Жоқ, аталған ұйымдарда жұмыс істеу жұмысты өтеу есебіне саналмайды. Өйткені, Заңның 47-бабының 17-тармағына сәйкес мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде педагогикалық және медициналық мамандықтарға оқуға түскен Қазақстан Республикасының азаматтары жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымын бітіргеннен кейін кемінде үш жыл сәйкесінше мемлекеттік білім беру ұйымдарында және мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында жұмыспен өтеуге міндетті. Заңда оқу бітірушілерді мемлекеттік ұйымдарға жұмысқа орналастыру үшін негіздер қарастырылмағандықтан, жоғарыда аталған ұйымдағы жұмысты жұмысты өтеу мерзіміне есепке алу мүмкін емес. Жас маман мемлекеттік білім беру ұйымына (мектеп, балабақша, бөбекжай-бақша, колледж, университет) және мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымына (ауруханалар, емханалар) жұмысқа орналасуы тиіс.

         Сұрақ: Оқу бітірген соң мемлекеттік білім беру ұйымында жұмыс істеп, міндетін ішінара орындаған жас маман тұрмыс құруына байланысты жұмысынан шығып кеткен жағдайда оның жұмыспен өтеу міндеті тоқтай ма?

         Жауап: Заңның 47-бабының 17-тармағында көзделген жұмыспен өтеу міндетін тиісінше орындау үшін жас маман жоғары және/немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымын бітіргеннен кейін кемінде үш жыл мемлекеттік білім беру ұйымында жұмыс істеуге не тұрғылықты жері бойынша халықты жұмыспен қамту орталығында жұмыссыз ретінде тіркелуге міндетті. Жұмысты өтеу жөніндегі міндетін орындамаған жағдайда, жас маман оны оқытуға бюджет қаражаты есебінен кеткен шығындарды республикалық бюджетке қайтаруға міндетті.

         Сұрақ: Жас маман мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оқуын бітіріп, сол жылы магистратураның ақылы бөліміне оқуға түскен болса, бұл жұмыспен өтеу жөніндегі міндеттің тоқтатылуына себеп бола ма?

         Жауап: Бұл жағдайда жас маман Заңда көзделген жұмыспен өтеу міндетінен босатылу үшін өзі білім алған тиісті жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары жанынан құрылатын Дербес бөлу жөніндегі комиссияға өтініш жасауы тиіс. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 390 қаулысымен бекітілген Жас мамандарды жұмысқа жіберу қағидаларының 8-тармағына сәйкес комиссия жыл сайын құрылады. Өз кезегінде, Заңның 47-бабының 17-2-тармағында жұмыспен өтеу міндетінен босататын нормалар қарастырылған. Атап айтсақ: одан әрі оқу үшін магистратураға, резидентураға, докторантураға түскен; жүкті әйелдер, үш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар, сондай-ақ үш жасқа дейінгі баланы (балаларды) өзі тәрбиелеп жатқан адамдар; І және ІІ топтағы мүгедектер; жұбайы (зайыбы) тұратын, жұмыс істейтін немесе қызметін өткеретін елді мекенде бос орын болмаған жағдайдағы адамдар бұл міндеттен босатылады.

         Сұрақ: Мемлекеттің үлесі бар (квазимемлекеттік секторға жататын)  ұйымдарда (мысалы, акциясының 50-100% -ы мемлекетке тиесілі оқу орны – акционерлік қоғамы және басқалар) мамандығы бойынша жұмыс істеуді жұмысты өтеу ретінде есептеу мүмкіндігі.

         Жауап: ҚР заңнамасында көзделген педагогикалық және медициналық мамандықтар бойынша жұмысты өтеу жөніндегі міндетті тиісінше орындау үшін жас маман мемлекеттік білім беру ұйымы мен мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымында жұмыс істеуге міндетті. Сондай-ақ «Мемлекеттік мүлік туралы» заңда «мемлекеттік заңды тұлға – мемлекеттік кәсіпорындар мен мемлекеттік мекемелер» деп көрсетілген. Сондықтан, бұл ұйымдардағы жұмысты жұмысты өтеу ретінде есептеу мүмкін емес.

                Сұрақ: ЖОО-ны бітіргеннен кейін кейінгі жылдары магистратураға түскен азаматтар жұмыспен өтеу міндетінен босатылады ма?

         Жауап: Заңның 47-бабының 17-тармағының 5-бөлігіне сәйкес мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде педагогикалық, медициналық, ветеринарлық мамандықтарға оқуға түскен Қазақстан Республикасының азаматтары жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымын бітіргеннен кейін кемінде үш жыл мемлекеттік білім беру, денсаулық сақтау және ветеринарлық ұйымдарда жұмыспен өтеуге міндетті.

         Заңның 47-бабының 17-2-тармағының 3) тармақшасында одан әрі оқу үшін магистратураға, резидентураға, докторантураға түскен адамдарды жұмыспен өтеу міндетінен босату көзделген.

Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің (бұдан әрі – ҚР АК)               6-бабының 1-бөлігіне сәйкес азаматтық заң оларда айтылған сөздердiң дәлме-дәл мәнiне сәйкес түсiнiлуге тиiс.

Заңның көрсетілген нормаларының мәнінен түсінетініміз – Комиссия жас мамандар мен философия докторларын (РhD) олар оқу бітірген жылдан кейінгі жылдары емес, сол оқу бітірген жылы магистратураға, резидентураға, докторантураға түскен жағдайда ғана жұмысты өтеуден босатуға құқылы, яғни жұмысты өтеу міндетінен босату мәселесін қарау кезінде міндетті түрде уақыт факторы, соның ішінде міндеттеменің уақытында орындалуы ескерілу керек.          

         Сұрақ: Жұмыс ішінара өтелген (толық 3 жыл емес) жағдайда қалған кезеңге берешек сомасын төлеуге бола ма? Оқуға берешек сомасын бөліп төлеуге бола ма?

         Жауап: Заңның 47-бабының 17-тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 390 қаулысымен бекітілген Жас мамандарды жұмысқа жіберу қағидаларының 4-тармағына сәйкес педагогтік және медициналық мамандықтар бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде оқуға түскен Қазақстан Республикасының азаматтары жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарын бітіргеннен кейін мемлекеттік білім беру ұйымдары мен мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында кемінде үш жыл жұмысты өтейді. Жұмысты өтеу жөніндегі міндетті орындамағаны үшін жас маман өзінің оқуына байланысты бюджет қаражаты есебінен шыққан шығыстарды өтеуге міндетті (Заңның 47-бабының 17-4-тармағы).

ҚР АК-нің 272 және 273-баптарына сәйкес міндеттеме мiндеттеменің шарттары мен заң талаптарына сәйкес тиiсiнше орындалуы тиiс, мiндеттеменi орындаудан бiржақты бас тартуға және оның шарттарын бiржақты өзгертуге жол берiлмейдi.

         ҚР АК 349-бабының 1-тармағына сәйкес мiндеттеменi орындамау, не тиiстi дәрежеде орындамау оның бұзылуы деп түсiнiледi.

Заңда және Қағидаларда жұмысты жарым-жартылай өтеу немесе оқумен байланысты бюджет қаражатын бөліп төлеу жағдайында шығындалған бюджет қаражатын қайта есептеуді айқындайтын нормалар (қалыптар) қарастырылмаған.

Бұл ретте, оқу ақысының сомасы жыл сайын Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен оқу жылына 1 студентті оқытуға жұмсалатын орташа шығындардан құралады.

Жұмысты өтеу міндеті

Вопрос: Какими нормативными правовыми актами предусмотрена обязанность по отработке молодых специалистов, обучившихся на государственном образовательном заказе?

Ответ: В соответствии с пунктом 17 статьи 47 Закона «Об образовании» РК обязательная трехлетняя отработка после завершения организации высшего и (или) послевузовского образования возложена на граждан, обучившиеся на основе государственного образовательного заказа в:

- пределах квоты по педагогическим, медицинским и ветеринарным специальностям обязаны отработать в государственных организациях образования, государственных медицинских организациях,  государственных ветеринарных организациях, расположенных в сельской местности;

- образовательного гранта по педагогическим и медицинским специальностям в государственных организациях образования и государственных организациях здравоохранения;

- образовательного гранта по всем другим специальностям отрабатывают в организациях, независимо от формы собственности (с 2017 года поступления, молодые специалисты);

- доктора философии PhD отрабатывают в  организациях высшего и (или) послевузовского образования или научных организациях

Вопрос: Как проводится распределение на работу выпускников и кто этим занимается?

Ответ:  Комиссии по персональному распределению, создаются ежегодно для педагогических и ветеринарных специальностей при соответствующих вузах РК, в которых завершают обучение молодые специалисты и доктора философии PhD и для медицинских специальностей Комиссия создается в уполномоченном органе в области здравоохранения.

Комиссиями, производится персональное распределение молодых специалистов и докторов философии PhD и осуществляется на основе ходатайства работодателя.

Персональное распределение докторов философии PhD осуществляется по представленным документам и на основе информации, представленной уполномоченными органами, согласно заявкам вузов и научных организаций о потребности в кадрах.

Данный порядок определен Правилами направления специалиста на работу, предоставления права самостоятельного трудоустройства, освобождения от обязанности или прекращения обязанности по отработке гражданами, обучавшимися на основе государственного образовательного заказа, утвержденных ПП РК от 30 марта 2012 года № 390.

         Вопрос: Выпускник который закончил обучение  по сельской квоте имеет ли право отработать в городе в государственной организации образования или в государственной организации здравоохранения?

         Ответ: Нет, если молодой специалист закончил обучение по сельской квоте  по педагогическим и медицинским специальностям согласно пункту  17 статьи 47 Закона «Об образовании», молодой специалист обязан отработать в государственных организациях образования/здравоохранения,  расположенных в сельской местности.

Вопрос: Что делать если отсутствует вакансия по месту проживания выпускника?

         Ответ: Согласно пункта 17-1 ПП РК от 30 марта 2012 года №390, в случае отсутствия вакантных рабочих мест молодой специалист /доктор философии (Phd) должен встать на регистрацию в качестве лица, ищущего работу, непосредственно в центре занятости населения по месту жительства либо через веб-портал "электронного правительства" или Государственную корпорацию "Правительство для граждан", с зачетом времени нахождения на учете в качестве безработного в срок отработки, предоставить документ, подтверждающий регистрацию в Центре занятости в АО «Финансовый центр» курирующему менеджеру.

Вопрос: Когда должен прибыть выпускник на место работы?

Ответ: Молодые специалисты и доктора философии PhD, завершившие обучение в текущем году, не позднее 1 сентября прибывают на место работы по направлению (в соответствии с решением Комиссией по персональному распределению).

         Вопрос: Какие меры предпринимаются в случае не выполнения обязательств по отработке?

Ответ: АО «Финансовый центр» как оператор уполномоченного органа в области образования обеспечивает мониторинг и контроль за соблюдением выпускников, своих обязанностей по отработке или возмещению расходов бюджетных средств в случае неотработки.

В случае выявленных нарушений по отработке АО «Финансовый центр» ведет работу с молодым специалистом и докторами философии PhD: подготовка письменного уведомления об обязательной отработке, обзвон  молодым специалистам по указанным им контактам, поиск по социальным сетям. И в случае не устранения действующих нарушений и/или отказа от отработки ведется работа по возврату бюджетных средств государству, в том числе и в судебном порядке.

Вопрос: Предоставляется ли отсрочка выпускнику, и на какой срок?

Ответ: При поступлении или призыве на срочную воинскую службу молодому специалисту предоставляется отсрочка (решением Комиссии по персональному распределению молодых специалистов  и докторов философии PhD, оформляется дополнительный протокол на основании письменного заявления и подтверждающего документа) и на время прохождения службы, без зачета времени прохождения службы в срок отработки.

Вопрос: В каких случаях, и какие категории выпускников освобождаются от отработки?

Ответ: Освобождение от обязанности по отработке, предусмотренной Законом, предоставляется решением Комиссии по персональному распределению молодых специалистов или Комиссии по персональному распределению докторов философии PhD (Комиссией по распределению т.е. организацией высшего и (или) послевузовского образования или уполномоченным органом в области здравоохранения готовится  дополнительный протокол, должны быть подтверждены соответствующими документами) следующим категориям:

1) лицам в случае отсутствия вакансий в населенном пункте по месту проживания, работы или прохождения службы супруга (супруги);

2) инвалидам I и II группы;

3) лицам, поступившим для дальнейшего обучения в магистратуру, резидентуру, докторантуру (на платной основе, госзаказе или при поступлении в зарубежную организацию образования);

4) беременным женщинам, лицам, имеющим, а также самостоятельно воспитывающим ребенка (детей) в возрасте до трех лет.

         Вопрос: Молодой специалист, обучившийся на основе государственного образовательного заказа по пед и мед. специальностям после окончания вуза был самостоятельно трудоустроен в государственную организацию не по специальности (для примера: акимат, налоговый комитет, ЦОН, и т.д.), засчитается ли данная отработка?

         Ответ: Нет, засчитать отработку в вышеуказанных организациях, а именно в акиматах, налоговых комитетах, ЦОНах и т.д. не представляется возможным. Согласно п.17 ст. 47 Закона Республики Казахстан «Об образовании», граждане, поступившие на обучение на основе государственного образовательного заказа по педагогическим, медицинским специальностям, отрабатывают соответственно в государственных организациях образования, государственных организациях здравоохранения, не менее трех лет после окончания организации высшего и (или) послевузовского образования. Молодой специалист должен трудоустроиться в государственную организацию образования (школа, детский сад, ясли-сад, колледж, университет) и государственную организацию здравоохранения (больницы, поликлиники).

         Вопрос: Молодой специалист после окончания обучения, частично отработавший в государственной организации образования, увольняется в связи с замужеством, прекращается ли обязанность по отработке?

         Ответ: Для надлежащего исполнения обязанности по отработке, предусмотренной п.17 ст. 47 Закона Республики Казахстан «Об образовании»,  молодой специалист обязан отработать в государственной организации образования не менее трех лет после окончания высшего и/или послевузовского образования, либо зарегистрироваться в качестве безработного в центре занятости населения по месту жительства. В случае  неисполнения обязанности по отработке  молодой специалист обязан возместить расходы, понесенные за счет бюджетных средств в связи с его обучением, в республиканский бюджет.

         Вопрос: Молодой специалист, после завершения обучения по государственному образовательному заказу в тот же год поступил в магистратуру на платное отделение, прекращается ли обязанность по отработке по данной причине?

         Ответ: В данном случае молодой специалист должен обратиться в Комиссию по персональному распределению, которая создается при соответствующих организаций высшего и (или) послевузовского образования, где обучался молодой специалист, для получения освобождения от отработки предусмотренной Законом РК.  В соответствии с п. 8 Правил направления молодых специалистов на работу, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 марта 2012 года № 390, комиссия создается ежегодно. В свою очередь, согласно п. 17-2 ст. 47 Закона Республики Казахстан «Об образовании» предусмотрены нормы, освобождающие от обязательной отработки: при поступлении для дальнейшего обучения в магистратуру, резидентуру, докторантуру; беременным женщинам и лицам имеющим, самостоятельно воспитывающих детей до 3-х лет, инвалидам 1 и 2 группы и в случае отсутствия вакансий по месту проживания, работы или прохождения службы  супруга или супруги.

         Вопрос: Возможность засчитывать отработку по их специальности в организациях (из квазигосударственного сектора) с долевой частью государства (например, учебное заведение – акционерное общество, где 50-100% акций принадлежат государству и др.)

         Ответ: Для надлежащего исполнения обязанности по отработке по пед. и мед. специальностям, предусмотренной законодательством РК,  молодой специалист обязан отработать в государственной организации образования и государственной организации здравоохранения. Так же в Законе                                 «О государственном имуществе» указано, что государственное юридическое лицо – государственные учреждения и государственные предприятия. Засчитать отработку в данных организациях не представляется возможным.

                Вопрос: Освобождаются ли лица, поступившие в магистратуру в последующие годы после окончания вуза от отработки?

         Ответ: Согласно части 2 пункта 17 статьи 47 Закона Республики Казахстан  «Об образовании» (далее - Закон) граждане Республики Казахстан, поступившие на педагогические, медицинские, ветеринарные специальности на основе государственного образовательного заказа, обязаны отработать в государственных, медицинских и ветеринарных организациях образования не менее трех лет после окончания организации высшего и (или) послевузовского образования.

         Подпунктом 3) пункта 17-2 статьи 47 Закона предусмотрено освобождение от обязанности по отработке лиц, поступивших для дальнейшего обучения в магистратуру, резидентуру, докторантуру.

         В соответствии с частью 1 статьи 6 Гражданского кодекса Республики Казахстан нормы гражданского законодательства должны толковаться в соответствии с буквальным значением их словесного выражения.

         Из смысла указанных норм Закона следует, что  Комиссии имеют право освобождать молодых специалистов и докторов философии (PhD) от отработки только в случае поступления в магистратуру, резидентуру, докторантуру в год завершения обучения,  но не в последующие годы, то есть при рассмотрении вопроса об освобождении от отработки в обязательном порядке должен учитываться фактор времени, а именно своевременности исполнения обязательств.

         Вопрос: В случае частичной отработки (не полные 3 года), можно ли выплатить сумму задолженности за оставшийся период? Можно ли выплачивать сумму задолженности за обучение в по частям (в рассрочку)?

         Ответ: Согласно пункту 17 статьи 47 Закона Республики Казахстан                           «Об образовании» (далее – Закон) и пункту 4 Правил направления молодых специалистов на работу, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 марта 2012 года № 390 (далее – Правила), граждане, поступившие на обучение по педагогическим и медицинским специальностям на основе государственного образовательного заказа,  отрабатывают в государственных организациях образования и государственных организациях здравоохранения не менее трех лет после окончания организации высшего и (или) послевузовского образования. За неисполнение обязанности по отработке молодой специалист обязан возместить расходы, понесенные за счет бюджетных средств в связи с его обучением, в республиканский бюджет (п. 17-4 ст. 47 Закона).

         В соответствии со ст.ст. 272 и 273 Гражданского кодекса Республики Казахстан (далее - ГК РК), обязательство должно исполняться надлежащим образом в соответствии с условиями обязательства, односторонний отказ от исполнения обязательства и одностороннее изменение его условий не допускаются.

         В соответствии с п. 1 ст. 349 ГК РК, под нарушением обязательства понимается его неисполнение, либо исполнение ненадлежащим образом.

         Согласно Закону и Правилам не предусмотрены нормы, определяющие перерасчет затраченных бюджетных средств в случае частичной отработки или рассрочки по возмещению бюджетных средств, связанных с обучением.        При этом, сумма за обучение складывается ежегодно постановлением Правительства Республики Казахстан средними расходами на обучение 1 студента за учебный год.

Обязательная отработка 02.04.2020