М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінің ғалымдары «Қазфосфат» ЖШС-нің «Жаңа Жамбыл фосфор зауытынан» шығатын қалдықтарды қайта өңдеп, құрылыс материалын өндірудің тиімді жолын ұсынып отыр. Оқу ордасының ғылыми-тәжірибелік лабораториясында жүргізілген зерттеулердің қорытындысына қарай жоба жасаған.Осы жоба жүзеге асса, онда қоршаған ортаға залалын тигізіп жатқан қалдықтардан құтылып қана қоймай, өңір бюджетіне мол табыс түсетін болады.

Өңірдің экологиялық жағдайына жамбылдық ғалымдардың алаңдауы заңдылық. «Қазфосфат» ЖШС зауыттарынан шығатын қалдықтардың Жамбыл ауданының жерінде таудай болып үйіліп жатқанына талай жыл. Жыл өткен сайын таудың көлемі де, биіктігі де өсе түсті. Ал тыңайтқыш ретінде тегін береміз дегенге тасып әкетуге айнала төңіректегі шаруашылық басшылықтары құлықсыз болды.

  Олардың өйтетіндей де жөні бар екен. М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінің ғалымдарының және Жамбыл облысы әкімшілігінің ауыл шаруашылығы басқармасы мамандарының айтуынша, фосфор қалдықтарын сор тартқан жерге болмаса, бәріне бірдей қолдануға болмайды екен. Ал цемент немесе бетон өндірісіне пайдаланып, жол құрылысына қолдануға қалдық құрамындағы фтор көлемінің көптігі кедергі.

Дулати университетінің Ғылым және коммерцияландыру департаментінің директоры Сейітжан Орынбаев зауыттан шығып жатқан қалдықтарды 1,5 мың градуста қыздырып-өңдеп залалсыздандыру қажет екенін айтады. Бұл процесс екі этапта жүргізіледі. Әр кезеңнің сақталуы тиіс технологиясы мен талаптары бар. Себебі, химиялық реакцияларды жасауда артық асып, кем түсуге болмайды.

   – Зауыттан шыққан қалдық 15 миллион тоннадан асады. Өндіріс орнында екінші цех іске қосылғалы тағы 2,5 миллион тоннадайы қосылды. Осыған байланысты кәсіпорын басшылығы әкімдіктен қосымша 28 гектар жер сұрап отыр. Шығарындылардың шаңы аз мөлшерде десек те, оның қоршаған ортаға зияны барын ешкім жоққа шығара алмайды. Міне, осы жайттардың бәрі бізді көптен ойландыратын. Ғалымдардың бірлескен жұмыс нәтижесінде қалдықты 2 этапта қыздырып, фторсыздандырып, құрғақ гипс алудың жаңа технологиясы жасалды. Оны әрі қарай өңдеп, цемент өндіре аламыз. Осы жобаны өндіріске енгізсек, пайдасы көп, - дейді Сейітжан Әуесжанұлы.

Департамент директорының сөзіне сүйенсек, фосфогипсті 1 мың градуста өңдеу кезінде 98,1 пайыз таза гипс алады екен. Одан жоғары температурада 1,5 мың градуста әк аламыз. Алынған өнімнің 77 пайызын, оған 4 пайыз көмір коксын, 19 пайыз саз қосса, портландцементін алуға болады. Оны ұнтақтап, тұтынушының сұранысына сай әрі қарай М-400, М-600 цемент үлгісін жасауға да мүмкіндік мол көрінеді.

Ол үшін «Қазфосфат» ЖШС «Минералды тыңайтқыштар зауытының» жанынан цемент шығаратын өндіріс орнын ашу керек. Оған 2,7 миллиард теңге инвестиция қажет. Сомасы әжептеуір. Алайда одан түсер түсім бірер жылда-ақ шығынды ақтап алады. «Алғашқы жылғы табыс бөлек, ал одан кейін жылына 774,3 миллион теңге табыс көреді. Осы кәсіпорын ашылса, облыс қазынасына бір жылда 286,4  миллион теңге табыс түсетін болады. 48 жаңа жұмыс орны ашылады. Жобаның ақталу мерзімі 2,2 жыл. Ең бастысы таудай үйіліп жатқан қалдықтан құтылып, оны пайдаға жаратамыз», - дейді Сейітжан Орынбаев.

Дулати университетінің
медиа-қызметі

Ученые Таразского регионального университета имени М.Х.Дулати предлагают эффективный способ переработки отходов «Завода минеральных удобрений» ТОО «Казфосфат» с дальнейшим производством строительных материалов. По результатам исследований, проведенных в научно-экспериментальной лаборатории образовательного учреждения, разработан проект. Реализация данного проекта обеспечит не только высвобождение региона от отходов химической промышленности, наносящих вред окружающей среде, но и принесет большой доход в бюджет области.

Естественно, что жамбылские ученые обеспокоены экологической ситуацией в регионе. Отходы заводов ТОО «Казфосфат» на протяжении многих лет скапливаются в Жамбылской области. Год от года размеры и высота отвалов увеличиваются. Данные отходы в качестве удобрений не пользуются спросом у близлежащих ферм. Для этого есть веская причина. По мнению ученых Таразского регионального университета имени М.Х.Дулати и специалистов управления сельского хозяйства Акимата Жамбылской области, отходы фосфогипса не могут использоваться одинаково для всех почв в качестве удобрения, применяются обычно в солончаковых и засоленных землях. Большое количество фтора в отходах препятствует их широкому использованию для производства цемента или бетона, также при укладке дорожного полотна.

 Директор Департамента науки и коммерциализации Университета Дулати Сейтжан ​​Орынбаев отмечает, что необходимо нагревать и перерабатывать отходы с завода до 1,5 тысячи градусов. Этот процесс осуществляется в два этапа. Каждый этап имеет свою технологию и требования, которые необходимо соблюдать.

- Отходы завода превышают 15 миллионов тонн. С момента запуска на производственной площадке второго цеха каждый год прибавляется еще 2,5 млн. тонн. В связи с этим руководство предприятия просит у администрации Жамбылской области дополнительно 28 га земли для накопления отвалов. Никто не может отрицать, что пыль, поднимаемая с отвалов вредна для окружающей среды и людей,  даже если она незначительна. Все эти аспекты рассматривались и изучались учеными в течение длительного времени. В результате совместной работы ученых была создана новая технология получения сухого гипса путем нагрева и дефторирования отходов в 2 этапа. Мы можем дальше перерабатывать его и производить цемент. Если мы запустим этот проект в производство, это будет очень выгодно, как предприятию, так и населению области, — отмечает Сейтжан ​​Ауесжанович.  

По словам директора департамента, при переработке фосфогипса при температуре 1000 градусов получается высокомарочный гипс 98,1%. При температуре выше в 1,5 тысячи градусов получаем известь . Портландцемент можно получить, если в него добавить 77 процентов полученного продукта, 4 процента каменноугольного кокса, 19 процентов глины. Регулируя процентное содержание составляющих, можно получить марки цемента М-400, М-600, востребованные на рынке.

Для этого необходимо открыть завод по производству цемента рядом с «Заводом минеральных удобрений» ТОО «Казфосфат». Требуются инвестиции в размере 2,7 млрд тенге. Сумма достаточная. Однако доход от него покроет расходы уже через несколько лет. «Каждый год  минизавод по производству цемента будет утилизировать до 300 тыс. тонн отходов фосфогипса и приносить предприятию доход в  774,3 млн тенге в год. В случае открытия этого предприятия в бюджет области  за год поступит в виде налогов 286,4 млн. тенге. Будет создано 48 новых рабочих мест. Срок окупаемости проекта 2,2 года. Самое главное — область будет постепенно избавляться от отвалов фосфогипса и получать прибыль», — говорит Сейтжан ​​Орынбаев.

Медиа-служба
университета Дулати

Былтыр жыл басында Президент Қасым-Жомарт Тоқаев елде 2025 жылға дейін шетелдік жоғары оқу орындарының бес филиалын ашуды тапсырды. Мемлекет басшысы атап өткендей, шетелдік жоғары оқу орындары филиалдарының ашылуы жоғары оқу орындарының заманауи үлгілері мен ғылыми экожүйені ұлттық білім және ғылым жүйесіне енгізуге мүмкіндік береді.

Осы тапсырманы орындау шеңберінде 2023 жылғы 19 қаңтарда М.Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінде Дулати университеті, Д. И. Менделеев атындағы Ресей химия-технологиялық университеті және «Қазфосфат» ЖШС арасында білім және ғылым саласындағы өзара түсіністік пен ынтымақтастық туралы үшжақты келісімге қол қойылды.

Бұл келісім – қаржылық және материалдық қолдау көрсететін «Қазфосфат» ЖШС және Дулати университеті мен Менделеев университетінің оқытушылары мен ғалымдары қамтамасыз ететін үштік спираль моделіне: білім – ғылым – өндіріс шеңберіндегі ғылыми және білім беру өзара іс-қимылына негізделген.

Осыған сәйкес енді ғылым мен білім беру, инновациялық қызмет, ғылымды қажетсінетін жобаларды әзірлеу және іске асыру, нарыққа жаңа технологияларды ілгерілету және жоғары технологиялық өндірістерді дамыту үшін заманауи технопарктер құру саласында өзара тиімді ынтымақтастық орнайды.

Бұл өз кезегінде ынтымақтастықтың мынадай бағыттарын айқындады:

 Ғылым саласында:

- халықаралық бағдарламалар шеңберінде бірлескен жобаларды әзірлеу және орындау;

- Ресейде және Қазақстанда докторанттарды, ғылыми дәреже ізденушілерді, бірлескен ғылыми зерттеулер шеңберінде тағылымдамадан өтуші-зерттеушілерді оқыту, тағылымдамадан өтуі және біліктілігін арттыруына жағдай жасау;

- Инновациялық өнімдер шығару мақсатында Қазақстанда ашылған жаңа жұмыс орындарында еңбек ететін жас кадрларды Ресейде, оның ішінде химиялық кәсіпорындарда өндірістік тәжірибеден өтуіне жол ашу, М. Х. Дулати атындағы Тараз өңірлік университетінің РХТУ-мен бірлесіп әзірлеген оқыту технологияларын жүзеге асыру;

Білім беру саласында:

- Ресейде Дулати университетінің бакалаврлары мен магистрлерін даярлайтын  қашықтықтан оқыту жүйесін әзірлеу және құру;

- академиялық алмасу жобаларын дайындау;

- білім беру мен ғылымдағы инновациялық байланыстарды кеңейту;

- «Қазфосфат» ЖШС-ның өндірістік алаңдары арқылы магистранттар мен докторанттардың оқу-өндірістік практикалары мен ғылыми тағылымдамаларын өткізу үшін тәжірибе алаңдарын ұсыну;

Халықаралық ынтымақтастық саласында:

- инновациялар және технологиялар трансфері мәселелері бойынша Қазақстанда, Ресейде халықаралық кездесулер, форумдар ұйымдастыру және өткізу;

- екі елдің технологияларын тарта отырып, Қазақстанда және Ресейде, сыртқы нарықта инновациялық өнімдерді сату;

- инновациялық қызметті жандандыру мақсатында Қазақстан Республикасына ресейлік және халықаралық қаржы қорларын тарту;

- мамандармен халықаралық алмасу, тағылымдамалардан және оқыту крустарын ұйымдастыру, шетелдік тәжірибені зерттеу.

Кездесу барысында «Қос дипломды» білім беру бағдарламасы бойынша химия өнеркәсібі мамандарын даярлау мәселелері, сондай-ақ Дулати Университеті базасында Менделеев университетінің филиалын ашу перспективалары талқыланды.

Ресей делегациясы Дулати университетінің «Химия және химиялық технология» кафедрасының зерттеу зертханаларына, сондай-ақ «Қазфосфат» ЖШС-нің «Минералды тыңайтқыштар зауытына», өндірістік цехтары мен зертханаларын аралап көрді.

Айта кету керек, «Қазфосфат» ЖШС – Дулати университетінің түлектері, жас технологтар үшін негізгі жұмыс берушілердің бірі. Іргесі сонау 1958 жылы Жамбыл қаласында қаланған технологиялық институты – өңірдегі химия өнеркәсібі үшін, оның ішінде «Қазфосфат» ЖШС кәсіпорындары үшін кадрлар ұстаханасы болып келеді.

В начале прошлого года президент Касым-Жомарт Токаев поручил открыть в стране пять филиалов зарубежных вузов до 2025 года.Открытие филиалов зарубежных вузов позволит внедрять современные модели вузов и научную экосистему в национальную систему образования и науки.

В рамках исполнения данного поручения 19 января2023 года в Таразском региональном университете имени М.Х. Дулати было подписанотрехстороннее соглашение о взаимопониманиии сотрудничестве в сфере образования и науки между Университетом Дулати,Российского химико-технологическим университетом имени Д.И.Менделеева и ТОО «КазФосфат».

Соглашение подразумевает собой научное и образовательное взаимодействие в рамках модели тройной спирали: образование – наука – производство, которое будет обеспечиваться преподавателями и учеными университета Дулати и университета Менделеева при финансовой и материальной поддержке ТОО «КазФосфат».

Стороны договорились об установление взаимовыгодного сотрудничества между сторонами в сфере науки и образования, инновационной деятельности, разработке и реализации наукоемких проектов, продвижении на рынок новых технологий и создании современных технопарков для развития высокотехнологичных производств.

В рамках сотрудничества Стороны определили следующие направления сотрудничества:

В области науки: разработка и выполнение совместных проектов в рамках международных программ;обучение, стажировка и повышение квалификации в России и Казахстане докторантов, соискателей ученых степеней, стажеров-исследователей в рамках совместных научных исследований;реализация технологий, разработанных ТарРУ имени М.Х. Дулати, в России, в том числе на химических предприятиях, технологий РХТУ им. Д.И. Менделеева в Казахстане с целью создания новых рабочих мест и производству инновационных продуктов;

В области образования: разработка и создание системы обучения, в том числе дистанционного, бакалавров и магистров ТарРУ имени М.Х. Дулати в России; подготовка проектов академического обмена;расширение связей в области инноваций в образовании и науке; предоставление ТОО «КазФосфат» площадок для проведения учебно-производственной практик и научных стажировок магистрантов и докторантов.

В области международного сотрудничества: организация и проведение международных встреч, форумов в Казахстане, в России по вопросам инноваций и трансфера технологий;реализация инновационных продуктов в Казахстане и России, на внешнем рынке с привлечением технологий обеих стран; привлечение Российских и международных финансовых фондов в Республику Казахстан с целью активизации инновационной деятельности;международный обмен специалистами, стажировки, обучение и изучение опыта;

В ходе встречи, также, были обсужденывопросы подготовки специалистовхимической промышленности по программе двудипломного образования, атакже перспективы открытия филиалауниверситета Менделеева на базе Университета Дулати.

Российская делегация посетила исследовательские лаборатории кафедры «Химия и химическая технология» Университета Дулати, а также «Завод минеральных удобрений», производственные цеха и лаборатории ТОО «Казфосфат»

Следует отметить, что ТОО «Казфосфат» является одним из основных работодателей для выпускников-технологов Университета Дулати, основание которого было заложено еще в 1958 году в городе Жамбыл, в свою очередьявляется кузницей кадров для химической промышленности региона, в том числе предприятий ТОО «Казфосфат».

26 января с 10:00 до 12:00 директор департамента по академической политике Алдаберген Малибеков проведет прием в Общественной приемной.

Обучающиеся, родители и преподаватели могут задать вопросы и озвучить свои предложения и идеи.
Общественная приемная расположена по адресу Толе би 60. 2.2 корпус, 1-этаж (Напротив ЦУМ)

Вопросы также можно отправить с помощью QR-кода.

26 қаңтар күні 10:00 мен 12:00 аралығында Дулати Университетінің қоғамдық қабылдауында Академиялық саясат жөніндегі департамент директоры Алдаберген Мәлібеков қабылдау өткізеді.

Білім алушылар мен оқытушылар, ата-аналар сұрақтарын қойып, ұсыныс-пікірлерін білдіре алады.
Қоғамдық қабылдау бөлмесі Төле би, 60. 2.2 оқу корпусы, 1- қабатта ("Алатау" ЦУМ-ға қарама-қарсы) орналасқан.

Сұрақты QR-код арқылы да жіберуге болады.

В DULATY UNIVERSITY завершилась спартакиада «Денсаулық» среди профессорско - преподавательского состава и сотрудников университета, посвященная 60 летию Института водного хозяйства и природообустройства.

Две недели в спортивном зале университета бурно кипела борьба за обладание титула чемпиона. За окном мороз и холод, однако, на спортивных площадках по-настоящему было горячо и жарко. Дух соперничества и борьба за первенство подогревали участников спартакиады. В течение двух лет спартакиада откладывалась, и вот наконец-то эта добрая традиция возобновилась!

На старт вышли 9 команд: «Администрация», Институт водного хозяйства и природообустройства, Факультет искусства и спорта, Факультет информационных технологий,  Технологический факультет, Факультет гуманитарно-социальных наук, Факультет экономики и права, Факультет Устаз, «Служба безопасности».

В результате напряженной борьбы первенство удержала  дружная команда «Администрация» - 291 очко. В их золотой копилке первые места по шекемтас, волейболу  (жен), тогызкумалаку, армрестлингу (жен).

Вторую позицию заняла команда «Институт водного хозяйства и природообустройства» - 281 очко. В их золотом активе первые места по асык ату, дартс (муж), шахматам, волейболу (муж).

На третьей ступеньке пьедестала разместилась команда «Факультет искусства и спорта» - 272 очка. Они стали лидерами по баскетболу, армрестлингу (муж), президентскому многоборью (муж, жен), мини-футболу.

Команда «Факультет экономики и права» отличилась в состязаниях по дартс (муж), заняв первое место.

В соревнованиях по настольному теннису не было равных команде «Факультет информационных технологий».

Спартакиада прошла на высоком эмоциональном уровне, участники получили хорошее настроение и отличный заряд бодрости!

 Наталия Сиротина

старший преподаватель кафедры

«НВП и физическое воспитание» 

Приглашаем Вас на информационный день международных программ студенческого обмена таких как, «Академическая мобильность», «Erasmus+», «УШОС», «GLOBAL UGRAD», «Mevlana»  который состоится  8 февраля 2023 года в актовом зале на втором этаже главного корпуса (ул. Сулейменова, 7) в 16:00.

На мероприятии Вы сможете получить  полную информацию о высшеуказанных международных программах студенческого обмена.

 По вопросам: 87479570530

Сіздерді халықаралық студент алмасу бағдарламаларының  (академиялық ұтқырлық, Erasmus+, ШЫҰУ, GLOBAL UGRAD, Mevlana) ақпараттық күніне шақырамыз!

Ақпараттық кун 2023 жылғы ақпан айының 8 жұлдызында  бас ғимараттың (Сүлейменов  көшесі, 7) екінші қабатындағы  акт залында 16:00 де өтеді.

Іс-шарада сіздер жоғарыда аталған халықаралық студент алмасу бағдарламалары туралы толық аұпарат ала аласыздар.

Сұрақтар бойынша: 87479570530

В университете Дулати завершились соревнования по мини-футболу, в рамках спартакиады «Денсаулық».

Приняли участие в состязаниях 8 команд. Два дня кипели страсти на футбольной площадке университета. Игроки порадовали зрителей увлекательной игрой, яркими голевыми моментами.

В финале встретились самые сильные команды «Факультет искусство и спорт» и «Администрация». В результате упорной борьбы лидером, со счетом 1:0, стала команда «Факультет искусство и спорт». Третье место заняла команда «Устаз». Лучшими игроками судейской коллегией были признаны Карабалаев Кошхар (ФИС), лучший голкипер Аргынбаев Байрон (ФИТ).

Спартакиада завершилась, в результате чемпионом университета стала команда «Администрация» - 291 очко. Вторую позицию заняла команда «Институт водного хозяйства и природоустройство» - 281 - очко, на третьем месте разместилась команда «Факультета искусство и спорт» -272 очка.